سوگند اصحاب الجنه (قرآن)برخی اصحاب الجنه (صاحبان باغ سوخته)، که دارای صفت زشت خست و بخل بودند، بقيه وراث را هم تحريک کرده و گفتند: ما عائله‌منديم و خود به محصول باغ نيازمندتريم. در نتيجه با هم تصميم گرفتند تمام مستمندان را که هر ساله از محصول باغ بهره‌مند مي‌شدند، محروم سازند. خداوند مي‌فرمايد: آنان هم قسم شدند که صبحگاه ميوه را بچينند؛ يعني همه را خود بردارند؛ و هيچ استثنا نکردند. ۱ - قسم خوردنصاحبان باغ سوخته سوگند خوردند در صبحگاهان میوه‌های بوستان را بچینند: • «إِنَّا بَلَوْنَاهُمْ كَمَا بَلَوْنَا أَصْحَابَ الْجَنَّةِ إِذْ أَقْسَمُوا لَيَصْرِمُنَّهَا مُصْبِحِينَ؛ ما آنها را آزموديم، همان‌گونه که «صاحبان باغ» را آزمایش کرديم، هنگامى که سوگند ياد کردند که ميوه‌هاى باغ را صبحگاهان (دور از چشم مستمندان) بچينند». ۱.۱ - مراد از «إِنَّا بَلَوْنَاهُمْ»آیات مورد بحث یعنى آیه (انا بلوناهم) تا هفده آیه، تکذیبگران نبوت رسول خدا (صلی اللّه علیه و آله وسلم) را که به آن جناب تهمت جنون مى‌زدند تهدید مى‌کند، و تشبیهى که در آن آمده، دلالت دارد بر اینکه این تکذیبگران هم به‌طور قطع عذاب خواهند شد، و بلکه هم اکنون یعنى در ایام نزول آیات، عذاب در راه بوده، چیزى که هست خود کفار از آن غافل بودند، و به زودى مى‌فهمند، امروز سرگرم و حریص در جمع مال و زیاد کردن فرزندان‌اند، و به یکدیگر به کثرت مال و اولادشان فخر مى‌فروشند، و همه اعتمادشان به مال و فرزندان و سائر اسباب ظاهرى است، که فعلا به کام آنان و طبق هواهایشان در جریان است، بدون اینکه در برابر این نعمت‌ها شکر پروردگارشان را به جاى آورده، راه حق را پیش گیرند و پروردگارشان را عبادت کنند؛ و همچنین به این وضع خود ادامه مى‌دهند تا عذاب آخرتشان و یا عذاب دنیایی‌شان به ناگهانى و بى‌خبر از ناحیه خدا برسد، هم‌چنان که در روز جنگ بدر رسید، و به چشم خود دیدند که همه آن اسباب‌هاى ظاهرى بى‌خاصیت شد، و اموال و فرزندان کم‌ترین سودى به حالشان نبخشید، و در آخرت هم اهل بهشت نظیر وضع را مى‌بینند، آن وقت کفار از کرده‌هاى خود پشیمان مى شوند، و به سوى پروردگار خود متمایل مى‌گردند، اما این رغبت و تمایل، عذاب خدا را برنمى‌گرداند، و این پشیمانى نظیر پشیمانى صاحبان باغ است، که پشیمان شدند، و یکدیگر را ملامت نمودند و به سوى پروردگارشان متمایل شدند، و این تمایل به درد ایشان هم نخورد، عذاب خدا این چنین است، و عذاب آخرت سخت عظیم‌تر است اگر بناى فهمیدن داشته باشند. ۱.۲ - مراد از «إِذْ أَقْسَمُوا»کلمه (اذ) ظرف زمان است براى فعل (بلونا)؛ یعنى در زمانى مبتلاشان کردیم که (اقسموا) سوگند خوردند، که (لیصرمنها) به زودى میوه‌هاى باغشان را مى‌چینند، (مصبحین) در همین صبح فردا خواهند چید. ۱.۳ - مراد از «لَيَصْرِمُنَّهَا مُصْبِحِينَ»از این جمله برمى‌آید که قبل از رسیدن فرداى مذکور دور هم جمع شده، مشورت کرده‌اند که صبح همان شب میوه را بچینند (و لا یستثنون) بدون اینکه بگویند: ان شاء اللّه مى‌چینیم؛ بلکه همه اعتمادشان بر نفس خودشان و بر اسباب ظاهرى بود. ۲ - پانویس۳ - منبعمرکز فرهنگ و معارف قرآن، فرهنگ قرآن، ج۳، ص۴۱۳، برگرفته از مقاله «سوگند اصحاب الجنة». رده‌های این صفحه : اصحاب الجنه | موضوعات قرآنی
|